Mededelingen 2023

7 december 2023: Tom Ray, hoogleraar en directeur Kosmische Fysica aan het Dublin Institute for Advanced Studies, Ierland, is gekozen als de volgende voorzitter van ESO’s belangrijkste bestuursorgaan, de Raad. Hij vertegenwoordigt momenteel Ierland in de ESO-Raad en is de eerste Ierse staatsburger die tot voorzitter van de ESO-Raad is gekozen. ‘Ik kijk ernaar uit om mijn werk met de ESO-Raad voort te zetten, en ben vereerd dat ik als volgende voorzitter ben gekozen,’ zegt Ray. ‘ESO blijft toonaangevend op het gebied van de astronomie vanaf de grond, en de komende jaren zullen spannende ontwikkelingen brengen. De Extremely Large Telescope, ‘het grootste oog op de hemel ter wereld’, is voor meer dan de helft voltooid, terwijl de nieuwe instrumenten en infrastructurele verbeteringen van de Very Large Telescope ervoor zorgen dat deze een sleutelrol blijft spelen bij het onderzoeken van het heelal. En ALMA, dat dit jaar tien jaar van ontdekkingen viert, zal ...

29 november 2023: In a significant step in the direction of Open Science, ESO has formally joined the European Open Science Cloud (EOSC) Association as a Member. The Association is the legal entity governing the EOSC. The EOSC is an European Commission initiative to "enable researchers to find, create, share and reuse all forms of digital knowledge – such as publications, data and software – leading to new insights and innovations, higher research productivity and improved reproducibility in science”, in the words of former Commissioner of Innovation, Research, Culture, Education & Youth Mariya Gabriel. ESO has long supported it, by endorsing the EOSC Declaration in 2017 and with its continuing participation in ESCAPE, a project — which stemmed from the EOSC — that brings together the astronomy, astroparticle and particle physics communities in Europe in support of Open Science. By joining the EOSC Association, ESO will now be involved in its governance, as ...

28 november 2023: Today, in a celebration at Cerro Murphy in the Chilean Atacama Desert, the Nicolaus Copernicus Astronomical Center of the Polish Academy of Sciences (CAMK), along with the European Southern Observatory (ESO) and other entities, inaugurated the renewed Rolf Chini Cerro Murphy Observatory. Hosted within ESO’s Paranal Observatory, the Observatory has undergone a major rebuild since 2020 and is ready to begin scientific observations again, marking a new chapter in its history. The Rolf Chini Cerro Murphy Observatory inauguration celebrates the beginning of scientific operations for three new optical telescopes, which will join existing facilities to explore how fast the Universe is expanding. The Observatory is dedicated to the Araucaria Project, a collaboration between astronomers from Chile, the USA and Europe, focused on improving the calibration of the extragalactic distance scale, a combination of methods by which astronomers measure the distance of objects throughout the Universe. The data gathered at the ...

15 november 2023: De Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), waarin ESO partner is, heeft geobserveerd met de hoogste resolutie sinds de ingebruikname. Tijdens een technische test bracht een team van experts van het Joint ALMA Observatory (JAO), het National Astronomical Observatory of Japan (NAOJ), het National Radio Astronomy Observatory (NRAO) in de VS en ESO een ster in de laatste fasen van zijn ontwikkeling in beeld met een resolutie van 5 milliboogseconden. Dit toont aan dat ALMA door astronomen kan worden gebruikt om objecten te observeren met een detail dat vergelijkbaar is met het vanaf de aarde zien van een 10 meter lange bus op de maan. ALMA bestaat uit 66 antennes die op verschillende plaatsen op het hooggelegen Chajnantor-plateau in Chili kunnen worden neergezet. Elke antenne is uitgerust met ontvangers waarmee radiogolven in verschillende frequentiebereiken, of banden, kunnen worden waargenomen. De resolutie van ALMA verbetert als de maximale afstand tussen de antennes ...

6 november 2023: Onder leiding van de European Space Agency (ESA) is het Zero Debris Charter bedoeld om de toenemende risico's aan te pakken van ruimteschroot in een baan om de aarde. Het handvest, werd vandaag tijdens de Space Summit 2023 in Sevilla, Spanje, gepresenteerd. Het is het resultaat van een samenwerking tussen meer dan 40 belanghebbenden in de ruimtevaart, waaronder de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO). Het handvest erkent de nadelige effecten die ruimteschroot kan hebben op donkere en stille hemels en probeert deze "zoveel mogelijk" te beperken. Dat is van cruciaal belang voor sterrenkundige organisaties op de grond zoals ESO, Het Zero Debris Charter is een belangrijke overeenkomst die zowel principes als acties schetst om ruimtepuin te voorkomen en te beperken. Ruimtepuin bestaat uit afgedankte objecten in een baan om de aarde zoals defecte satellieten, raketonderdelen of andere kapotte machines. Zoals het handvest stelt, kan ruimteschroot de veiligheid van ...

16 oktober 2023: Vorige week werd tijdens een ceremonie op de bouwplaats van ESO's Extremely Large Telescope (ELT), op Cerro Armazones in de Chileense Atacama-woestijn, een tijdcapsule begraven ter vereeuwiging van ESO-personeel, wetenschap, technologie en samenwerking tussen ESO en Chili. De capsule werd in 2017 verzegeld tijdens de eerste steenlegging, toen de bouw van het toekomstige " 's werelds grootste oog op de hemel" begon. De capsule dient als een symbolische boodschap aan toekomstige generaties en bevat aandenkens van Chileense autoriteiten. Er zit onder andere een plaquette bij van de toenmalige president van Chili, Michelle Bachelet Jeria, over het openen van de nationale hemel voor de vragen van een hele planeet. Ook bevat de capsule tekeningen van Chileense kinderen met het heelal, ESO-telescopen en landschappen in het noorden van Chili. De capsule verder een mozaïek van foto's van ESO-medewerkers en een exemplaar van een boek dat de toekomstige wetenschappelijke doelen van de telescoop ...

12 oktober 2023: On 6 November 1963, the European Southern Observatory (ESO) and the Republic of Chile signed an agreement which started a cooperation in astronomy that had tremendous worldwide impact. This relationship enabled the establishment of unique observatories in the Atacama Desert, such as La Silla, Paranal and ALMA, and the development of strong astronomical communities and cutting-edge scientific breakthroughs. Yesterday, ESO Council and staff, along with diplomats from ESO Member States, Chilean authorities and the scientific community, held a ceremony at the ESO offices in Santiago — the first of several celebrations to mark 60 years of the agreement. The history of Chile and ESO is marked by several milestones that have strengthened this partnership. The first observatory established by ESO was La Silla, inaugurated in 1969 in the region of Coquimbo, 600 km north of Santiago. Here, ESO currently operates some of the most productive optical telescopes of their class. ...

27 september 2023: Francesca Primas, Full Astronomer at ESO, has been honoured with the inaugural Nancy Grace Roman Award by the Astronomical Society of the Pacific (ASP). Primas is the first person to receive this award, which was introduced this year to recognise an “individual or group for significant contributions to promoting gender equity and inclusion in astronomy and related fields”. Primas is a renowned astrophysicist researching the chemical evolution of the Milky Way and its satellite galaxies. She’s also a trailblazer in promoting gender equity in astronomy in general and at ESO specifically. Some 15 years ago, she conducted a study on the status of women at ESO to evaluate the gender distribution across the organisation. The results were disappointing, with the study finding only 18% of staff members identified as female, but served as the basis for discussion and future action to promote diversity, equity and inclusion at ESO. Primas spearheaded ...

25 september 2023: De ontwikkeling van het Cherenkov Telescope Array Observatory (CTAO) –– 's werelds krachtigste observatorium voor gammastraling op de grond –– wordt versterkt door een recente financieringstoezegging van de bestuursorganen. Op 6 september 2023 werden de Raad van regeringsvertegenwoordigers en de CTAO-raad, waarvan ESO lid is, het eens over de vervolgstappen die het CTAO naar de constructiefase brengen. Alle leden schaarden zich unaniem achter de voortgang van het project en stemden in met een subsidie van ongeveer 30 miljoen euro voor 2024. Met deze aanzienlijke verhoging van de financiering kan het CTAO nieuwe infrastructuur bouwen en het personeelsbestand verdubbelen. De CTAO gaat bestaan uit twee groepen telescopen: CTAO-North op La Palma, Spanje, en CTAO-South op ESO's Paranal Observatorium in Chili. Na uitgebreide ontwerp- en pre-constructiewerkzaamheden, zoals het testen van een prototype telescoop op de noordelijke locatie, kan CTAO dankzij de nieuwe financiering op verschillende fronten vooruitgang boeken. In 2024 wil ...

14 augustus 2023: Een internationaal team van astronomen en technici van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), waarin ESO partner is, heeft de eerste metingen verricht met nieuwe ontvangers die op meerdere ALMA-antennes zijn geïnstalleerd. Dit betekent dat ALMA nu kan waarnemen binnen het definitieve frequentiebereik, met golflengten tussen 2,6 en 4,5 millimeter (67-116 GHz), waarvoor het is ontworpen. Deze zogeheten ‘Band 2’ opent een nieuw venster op onze kosmische oorsprong en maakt metingen mogelijk die inzicht geven in de vorming van verre sterren en sterrenstelsels en het ontstaan van planeten en de bouwstenen van het leven. ALMA bevindt zich op de Chajnantor-hoogvlakte in Chili en bestaat uit 66 antennes, elk uitgerust met een arsenaal aan zeer gevoelige ontvangers. Elk ontvangertype doet waarnemingen binnen een bepaald golflengtebereik (band) in het submillimeter tot millimetergebied van het elektromagnetische spectrum. Alles bij elkaar bestrijken deze banden een ‘venster’ van 0,3 tot 8,6 millimeter (950-35 GHz; respectievelijk ...

24 juli 2023: ESO en het Square Kilometre Array Observatory (SKAO) hebben een samenwerkingsovereenkomst ondertekend die gebieden bestrijkt als strategie en governance, communicatie, internationale betrekkingen, wetenschappelijke coördinatie en duurzaamheid, diversiteit en inclusie. De overeenkomst werd vandaag ondertekend in het hoofdkantoor van ESO te Garching, Duitsland, door SKAO’s directeur-generaal Phil Diamond en ESO’s directeur-generaal Xavier Barcons. SKAO is een intergouvernementele organisatie die zich richt op de bouw en exploitatie van geavanceerde radiotelescopen om ons begrip van het heelal te veranderen. Er bestaat dan ook een aanzienlijke overlap tussen de belangen van SKAO en ESO, die als missie heeft geavanceerde observatoria op de grond te ontwerpen, bouwen en beheren, en internationale samenwerking op het gebied van de astronomie te bevorderen. In feite hebben ESO en SKAO al sinds de oprichting van SKAO nauwe samenwerkingsverbanden, waarbij wetenschappers, ingenieurs en beheerders van beide organisaties regelmatig samenwerken. ESO en SKAO hebben bijvoorbeeld samengewerkt om mensen bewust te ...

20 juli 2023: Het ESO-jaarverslag 2022 is nu beschikbaar. Het geeft een overzicht van de vele activiteiten van ESO in het afgelopen jaar. De inhoud bestaat onder andere uit: De gestage voortgang van de bouw van ESO's Extremely Large Telescope (ELT), zowel op Armazones als in Europa. Hoogtepunten van het meest recente onderzoek dat mogelijk werd gemaakt door de faciliteiten van ESO. Dat resulteerde ook dit jaar weer in meer dan 1000 gerefereerde wetenschappelijke artikelen. Een van deze hoogtepunten is de eerste afbeelding van de schaduw van het zwarte gat Sgr A* door het Event Horizon Telescope Consortium (dat zowel ALMA als APEX gebruikt). Ingebruikname van ERIS (de Enhanced Resolution Imager and Spectrograph) op de VLT en NIRPS (de Near InfraRed Planet Searcher) op de 3,6-metertelescoop, plus de voortgang van alle andere instrumentprojecten. Ontwikkeling van ALMA, waaronder het Band 2-ontvangerproject en de verbetering van de breedbandgevoeligheid. De ingebruikname van de nieuwe ...

25 mei 2023: Op het YouTube-kanaal van ESO is vandaag de eerste aflevering te zien van een nieuw maandelijkse programma, gepresenteerd door ESO-astronoom Suzanna Randall. In Chasing Starlight worden in toegankelijke taal spannende astronomische verhalen verteld aan een online publiek dat is geïnteresseerd in wetenschap en techniek. De première is gewijd aan een van de meest geavanceerde telescopen ter wereld: de Very Large Telescope (VLT), die deze week 25 jaar bestaat. Om deze verjaardag te vieren, presenteert Randall haar top 5 van wetenschappelijke doorbraken met de VLT, waaronder de eerste waarneming van licht van een bron van zwaartekrachtgolven en het maken van de eerste foto van een exoplaneet. De thuisbasis van Chasing Starlight is het vernieuwde ESO YouTube-kanaal, waar nu zorgvuldig geselecteerde afspeellijsten zijn te zien over diverse thema’s omtrent ESO, astronomie en techniek. Een van de afspeellijsten is gewijd aan ESO’s Extremely Large Telescope (ELT), een faciliteit die momenteel wordt gebouwd in ...

25 mei 2023: ESO’s Very Large Telescope (VLT), een van de meest geavanceerde optische telescopen ter wereld, viert vandaag zijn 25ste verjaardag. In het afgelopen tweeënhalve decennium heeft de VLT vanaf zijn thuisbasis in de Chileense Atacama-woestijn een grote impact gehad op ons begrip van het heelal, en diverse opmerkelijke primeurs afgeleverd. De VLT is het vlaggenschip van de Europese optische astronomie op de grond. Hij bestaat uit vier vast opgestelde telescopen met hoofdspiegels met een diameter van 8,2 meter en vier verplaatsbare 1,8-meter hulptelescopen, die deel uitmaken van de VLT Interferometer. Op 25 mei 1998 maakte de eerste vaste telescoop, Antu, zijn eerste opnamen, waarmee een nieuw tijdperk voor de astronomie begon. Sindsdien hebben astronomen op basis van gegevens die met de VLT-telescopen zijn verzameld meer dan tienduizend wetenschappelijke artikelen geproduceerd – gemiddeld meer dan één peer-reviewed artikel per dag. Enkele van de belangrijkste onderzoeken die met behulp van de VLT zijn ...

15 mei 2023: Na bijna een halve eeuw verhuist het wetenschappelijke en technologische ESO-tijdschrift The Messenger naar de digitale wereld en wordt het een online-publicatie. De verhuizing valt samen met de publicatie van het nieuwe nummer van het tijdschrift, het 190ste. The Messenger, dat in mei 1974 voor het eerst verscheen, is een belangrijke schakel tussen ESO en de brede astronomische gemeenschap, en brengt updates over wetenschappelijke, technische en andere ontwikkelingen van de organisatie. Buiten de grenzen van de ESO-gemeenschap deelt het tijdschrift boeiend sterrenkundig nieuws en updates over aanverwante technologieën met een breder publiek, waaronder beleidsmakers, journalisten, leraren en amateur-astronomen, alsmede geïnteresseerde wetenschappers uit andere vakgebieden. Naarmate de omvang en de inhoud van The Messenger in de loop der jaren zijn geëvolueerd, is ook de manier waarop de lezers worden bereikt veranderd. Begin jaren 2000 werden digitale edities geïntroduceerd en inmiddels is het volledige archief, vanaf 1974 tot nu, ...

10 mei 2023: Waarnemingen vanuit de ESO-sterrenwachten hebben in 2022 tot meer dan duizend wetenschappelijke artikelen geleid. Hoewel diverse ESO-locaties tijdens de pandemie enkele maanden gesloten waren, of op een lager pitje draaiden, bleef het aantal gerefereerde publicaties opmerkelijk stabiel. Uit een recent rapport van het bibliotheek- en informatiecentrum van ESO blijkt dat het aantal artikelen voor het zesde jaar op rij boven de duizend is uitgekomen. De belangrijkste bijdragen aan deze publicaties zijn afkomstig van ESO’s Very Large Telescope (VLT) en de VLT Interferometer (VLTI) van de sterrenwacht op Paranal, die in meer dan 580 gerefereerde artikelen hebben geresulteerd. Tot de hoogtepunten behoren de ontdekking van een nieuw soort stellaire explosie, micronova genaamd, en het bespieden van een superzwaar zwart gat dat zich in een ring van stof schuilhoudt. De afgelopen drie jaar was de Multi Unit Spectroscopic Explorer (MUSE) het meest productieve VLT-instrument, een trend die zich in 2022 heeft ...

8 mei 2023: Join us on 12 May, from 16:00 CEST, for a live streaming on Facebook and YouTube on two of the instruments of ESO’s Extremely Large Telescope (ELT): the Mid-infrared ELT Imager and Spectrograph (METIS) and Multi-AO Imaging Camera for Deep Observations (MICADO). During the event, we will premiere two mini-documentaries on the instruments, followed by a Q&A session with the experts behind them. Participants can ask questions on Twitter using #askESO, as well as live on Facebook and YouTube. Click Going/Interested on Facebook and Notify me on YouTube, respectively, to be prompted when the live show starts. ESO’s ELT is a revolutionary ground-based telescope that will have a 39-metre main mirror, making it the largest visible and infrared light telescope in the world. The ELT will tackle some of the biggest scientific challenges of our time. To achieve that, the ELT will be equipped with a lineup of cutting-edge instruments. ...

3 mei 2023: Een nieuw rapport van een internationaal consortium van vooraanstaande astronomen, onder wie medewerkers van ESO, doet aanbevelingen die ertoe moeten leiden dat ons begrip van het heelal in het komende decennium een transformatie zal ondergaan. De ASTRONET Science Vision and Infrastructure Roadmap 2022-2035 is de nieuwste uitgebreide routekaart van het ASTRONET-netwerk van Europese financieringsinstanties, gemeenschappen en onderzoeksorganisaties. De routekaart stelt belangrijke prioriteiten vast, zoals inzicht in de oorsprong van het heelal en de evolutie van planeten in ons zonnestelsel, en doet aanbevelingen voor de faciliteiten en middelen die nodig zijn om deze prioriteiten te verwezenlijken. Ook een voortdurend aanbod van hoogopgeleide en gemotiveerde onderzoekers is van fundamenteel belang voor vooruitgang en maatschappelijke betrokkenheid. Over de belangrijke voorgestelde Europese investeringen, waaronder de Einstein Telescope (een observatorium van zwaartekrachtgolven) en de European Solar Telescope (een grote zonnetelescoop), vermeldt het nieuwe verslag dat ‘de voltooiing van de bouw en inbedrijfstelling van de ESO ...

13 maart 2023: Op 13 maart 2023 wordt de tiende verjaardag gevierd van de grootste radiotelescoop ter wereld, de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), waarin ESO partner is. In de afgelopen tien jaar heeft ALMA ons begrip van het heelal radicaal veranderd door nieuwe inzichten te verschaffen over de vorming van planeten, sterren en sterrenstelsels, door de chemie van de kosmos te ontcijferen en door een cruciale rol te spelen bij het maken van de eerste foto’s van zwarte gaten. Ter gelegenheid van deze mijlpaal viert ALMA vandaag feest met de Chileense autoriteiten, ambassadeurs, vertegenwoordigers van de wetenschappelijke gemeenschap en lokale gemeenschappen op de locatie van de radiotelescoop bij San Pedro de Atacama in Chili. De ceremonie en een bijbehorend klank- en lichtspel zullen live worden uitgezonden via de sociale netwerken en de website van ALMA. ‘ALMA heeft ons begrip van het heelal veranderd en de onderzoeksgrenzen verlegt,’ zei dr. Sean Dougherty, directeur ...

12 maart 2023: On March 12, Margrethe Vestager, Executive Vice President of the European Commission for A Europe Fit for the Digital Age, visited the Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) on the Chilean Andes. ALMA is the largest ground-based astronomical project in existence, and is operated by the European Southern Observatory (ESO) together with international partners. During the visit, Vestager was accompanied Xavier Barcons, ESO Director General, and Luis Chavarría, ESO Representative in Chile. She visited ALMA to learn more about its operations and scientific results. In particular, Vestager was interested in the international nature of the ALMA operations and how the ESO Member States contribute to ALMA’s success and scientific goals. The ALMA telescope array consists of 66 high-precision antennas located 5000 metres above sea level on the Chajnantor plateau. The antennas work together as a single, massive telescope as large as the separation between the antennas, delivering very detailed images of ...